sibche-blue-logo
دانلود برنامه از سیب ایرانی

درباره زاهدان

زاهِدانْ یکی از کلان‌شهرهای ایران و مرکز استان سیستان و بلوچستان است. این شهر نام پیشین آن «دُزْدابْ» بوده که در زمان رضا شاه به «زاهدان» تغییر یافته‌است. زاهدان از سمت شمال به شهرستان زابل و، از سمت جنوب به شهرستان خاش، از سمت شرق به کشورهای افغانستان و پاکستان و از سمت غرب به شهرستان فهرج و کویر لوت محدود شده‌است. عموم ساکنان این شهر به زبان فارسی به گویش سیستانی و زبان بلوچی سخن میگویند و پیرو دین اسلام هستند.

آب و هوای زاهدان در بیش‌تر روزهای سال گرم و معتدل است. تنها در شب‌های تابستان آب و هوای این شهر رو به سردی می‌گراید. آب آشامیدنی زاهدان لوله‌کشی بوده و از طریق چاه‌های نیمه‌عمیق پیرامون شهر و آب انتقالی از چاه نیمه های زهک تأمین می‌گردد. زاهدان به‌جهت مرزی‌بودن، از موقعیت تجاری و نظامی ویژه‌ای برخوردار است؛ به گونه‌ای که از یک‌سو راه‌آهن پاکستان که از مرز میرجاوه وارد ایران می‌شود و از سوی دیگر راه‌آهن سراسری ایران به این شهر منتهی می‌شود.

زاهدان شهری نوبنیاد است که در ۵۱۷ کیلومتری شرق شهرکرمان و نیز در نزدیکی کشور پاکستان واقع شده‌است. این شهر از طریق راه زمینی از سمت شمال به مشهد و از سمت جنوب به چابهار مرتبط شده و هم‌چنین دارای ایستگاه راه‌آهن و فرودگاه بین‌المللی است. زاهدان از لحاظ مختصات جغرافیایی در ۶۰ درجه و ۵۱ دقیقه و ۲۵ ثانیهٔ طول شرقی و ۲۹ درجه و ۳۰ دقیقه و ۴۵ ثانیهٔ عرض شمالی واقع شده‌است. اختلاف زمان زاهدان با تهران ۳۶+ دقیقه و با گرینویچ ۲۴۶+ دقیقه‌است.

== وجه نام‌گذاری ==به گفته ی فرری زاهدان زیباترین دانشگاه ایران را دارد و فرری به علت کار پدرش در زاهدان مستقل است افراد کهنسال زاهدان در توجیه چگونگی اطلاق واژهٔ «دُزدابْ» به این شهر، بر این عقیده‌اند که در گذشته در برخی از نقاط این منطقه، چشمه هایی از زیرزمین بیرون آمده و برروی زمین جاری شده و سپس در فاصله‌ای نه چندان دور بار دیگر به زیرزمین فرومی‌رفته‌اند. از همین‌روی این روستا را دزداب نامیده‌اند.

به عقیدهٔ برخی دیگر، پیش‌تر در محل شهر کنونی زاهدان چاه آبی بود که زمین‌های پیرامون آن را جنگل‌های انبوه تاغ و گز پوشانده بود. در همین دوران برخی از دزدان و راهزنان به کاروان‌هایی که از این مکان عبور می‌کردند، هجوم آورده و اموال آنان را به غارت می‌بردند. بعدها در این محل قناتی حفر شد و روستای کوچکی در اطراف آن تشکیل شد که به «دزداب» معروف شد.

واژهٔ «زاهدان» که در سال ۱۳۰۸ خورشیدی، در زمان رضاشاه به این شهر اطلاق شد، در لغت به معنی «شهر پرهیزگاران» است.

در آن سال پس از پایان دادن به ناامنی‌های ایجادشده توسط دوست‌محمدخان بارکزایی به‌دست تیمسار امان‌الله جهانبانی، رضاشاه از راه بیرجند و زابل به دزدآب سفر کرد. در این سفر امیر شوکت‌الملک علم، سردار قائنات، و سردار مجلل نیز همراه او بودند. به روایتی رضاشاه در راه از شوکت‌الملک علم درباره وجود ویرانه‌های شهری آباد و قدیمی در نزدیکی دزدآب به نام زاهدان خبردار می‌شود و پس از رسیدن به شهر تصمیم به زنده کردن این نام قدیمی می‌گیرد و آن را برای دزدآب برمی‌گزیند.

درباره زاهدان

 

پیشینه
زاهدان تا پیش از وقوع جنگ جهانی اول، روستای کوچک و دورافتاده‌ای به نام «دُزدابْ» بود که شمار اندکی از خانواده‌های بلوچ ساکن آن بودند. این افراد آب آشامیدنی موردنیاز خود را از طریق چند حلقه چاه موجود در پیرامون روستا تأمین می‌نمودند.

پس از جنگ جهانی اول
به‌جهت نزدیکی دزداب به دو کشور افغانستان و پاکستان و موقعیت مناسب تجاری آن با کشور هند، دولت وقت ایران با فرستادن مأموران دولتی به این روستا و بررسی کم و کاستی‌های آن، زمینهٔ تأسیس مراکز مختلف دولتی را در دزداب فراهم آورد.[۱] گروهی از افراد متخصص اهل بلژیک نیز برای تأسیس ادارهٔ گمرک وارد این روستا شدند.

تجمیع جمعیت
شمار اداره‌ها و مراکز دولتی دزداب و کارمندانی که در این مراکز مشغول به کار بودند، روز به روز بیش‌تر می‌شد؛ از همین‌روی برخی از بازرگانان و تاجران برای خرید و فروش و رفع نیازهای روزانهٔ مردم به این روستا آمده و ساکن آن شدند. اغلب بازرگانان اهل کشور هند بودند.

بعدها کارمندان ساکن دزداب برای خود خانه‌هایی بنا کردند. بازرگانان هندی نیز برای خرید و فروش کالاهای مورد نیاز مردم، برای خود دکان‌هایی ساختند. گروهی از بازاریان اهل مشهد و یزد و شماری از کارگران اهل سیستان نیز به این روستا آمده و در آن سکونت گزیدند.

در این دوره، بسیاری از بازرگانی منطقه در دست اهالی یزد بود و در این زمینه با سیک‌های هندی زاهدان رقابت داشتند.

محدودهٔ شهری زاهدان در این دوران به فاصلهٔ میان خیابان تهران از یک سو و خیابان پشت شهرداری از سوی دیگر محدود شده‌بود. برق‌رسانی در شهر زاهدان در سال ۱۳۲۸ خورشیدی انجام شد. کارخانهٔ برق زاهدان در ابتدای خیابان سنایی قرار داشت و بانی آن یکی از اهالی یزد به نام «رزاق‌زاده» بود. وی هم‌چنین ایجاد کنندهٔ اولین باغ در زاهدان به نام کلاته رزاق‌زاده است که در جادهٔ زاهدان به خاش قرار دارد.

شهر زاهدان به خاطر حضور انگلیسی‌ها از قدیمی‌ترین شهرهای ایران است که دارای آب لوله‌کشی شد. این لوله‌کشی البته در ایستگاه راه آهن شهر و برای خانه‌های کارکنان آن انجام شد. گسترش لوله‌کشی آب شهر توسط شهرداری در سال ۱۳۳۵ انجام گرفت.

در سال‌های ۱۳۲۷ و ۲۸ در زاهدان دو دبیرستان ساخته داشت به نام‌های پروین و ۱۵ بهمن. پس از آن نیز دبیرستان‌های تازه‌ای به نام‌های علم، امیرمعزی، شاه، شهناز، ایراندخت و ارم در شهر احداث شد. تنها بیمارستان شهر در این سال‌ها، بیمارستانی بود در پشت خیابان شهرداری که یک پزشک داشت. اهالی محل به خاطر سیاه‌پوست بودن این پزشک، این بیمارستان را به عنوان «بیمارستان دکتر سیاه» می‌شناختند. پس از آن، سازمان بهداری در ابتدای خیابان دکتر شریعتی، بیمارستانی به نام بیمارستان علم(بوعلی فعلی) احداث نمود.

موقعیت جغرافیایی
زاهدان به‌عنوان مرکز استان سیستان و بلوچستان در شمال این استان و در فاصلهٔ ۱۴۹۴ کیلومتری جنوب شرق تهران واقع شده و ۱۳۸۵ متر از سطح دریا ارتفاع دارد. این شهر از موقعیت جغرافیایی بسیار مناسبی برخوردار گشته و پاکستان، خراسان، کرمان و هند را به هم متصل می‌کند.

آب و هوا
آب و هوای زاهدان در بیش‌تر روزهای سال گرم و خشک بوده و معمولاً در این شهر برف نمی‌بارد. زاهدان در فصل تابستان روزهایی بسیار گرم و شب‌هایی با حرارت نسبی کم را تجربه می‌کند.
در طول سال، بادهایی با جهت جنوب غربی-شمال شرقی این شهر را تحت تأثیر خود قرار می‌دهند که در این میان، بادهای سیستان که ۱۲۰ روزه در زاهدان می‌وزند، از شدت گرمای هوای این شهر می‌کاهند.

آب‌ها
آب آشامیدنی موردنیاز زاهدان از طریق چاهها، چشمهها، رودها و قناتها تأمین می‌شده‌است.همچنین در حال حاضر آب قسمتی از شهر از طریق آبی که از شهرستان زابل، توسط لوله به زاهدان انتقال داده می شود تأمین می گردد. از جملهٔ رودهای شهر زاهدان می‌توان به رودهای اومار، کچه، لادیز، لار و میرجاوه اشاره کرد.

کوه‌ها
زاهدان به‌صورت گودالی بزرگ در میان کوه‌های مختلفی قرار گرفته‌است. از مهم‌ترین کوه‌های این شهر می‌توان کوه‌های اشتران (ارتفاع: ۳۰۱۲ متر)، انجیردان (ارتفاع: ۲۲۵۵ متر)، جیکو (ارتفاع: ۲۲۵۵ متر)، پیرخان (ارتفاع: ۲۲۲۱ متر) و ملک‌سیاه، لوچو و جککولی را نام بردکوهنوردان.

کشاورزی
درآمد برخی از ساکنان زاهدان از طریق کشاورزی تأمین می‌گردد. از جملهٔ محصولات کشاورزی این شهر می‌توان جو، ذرت دانه‌ای، ذرت علوفه‌ای، سبزیجات، علوفه، گندم، گیاهان و نیز محصولات باغی و صیفی را بیان کرد.که البته سبزی درجه ۱ زاهدان از شهرستان خاش تامین میشود.
مردم
ساکنان زاهدان را بلوچها و سیستانی ها و اقوام مهاجر تشکیل می‌دهند مردم زاهدان به زبان‌های بلوچی و فارسی به گویش سیستانی صحبت می‌کنند. هیچ منبع معتبری در مورد آمار این شهر از نظر مذهبی وجود ندارد.

بازار وکیل

شاید بازار وکیل مشهورترین بازار شیراز باشه که به واسطه‌ی قدمت، تاریخچه و معماری خاصی که داره گردشگرهای زیادی رو به خودش جذب می‌کنه. اینجا می‌تونید چیزهای خوبی رو با کیفیت بالا و قیمت مناسب تهیه کنید و علاوه بر اون از معماری و فضای سنتی حاکم بر بازار لذت ببرید. پارچه، قالی و گلیم، مسقطی، بهارنارنج و عرقیجات رو از اینجا بخرید. یادتون نره که اینجا تا ۵ بازه و بعدش آروم آروم خلوت میشه. البته در ایام عید نوروز تا دیروقت هم بازه.

آدرس: ضلع شرقی میدان شهدا

سرای مشیر

سرای مشیر هم یکی از مراکز خرید تاریخی در شیرازه و به خاطر معماری سنتی و حیاط بزرگش آن محل خوبی برای خرید کردن و گشت‌وگذاره که بعدش هم کنار حوض وسط حیاط استراحت کنی و آدم‌ّها رو تماشا کنی. صنایع دستی از جمله مسگری، معرق‌کاری، خاتم‌کاری، قلم‌زنی، تراش سنگ‌های زینتی و نقره‌کاری رو از اینجا بخرید.

آدرس: جنوب بازار وکیل

مجتمع خلیج فارس

اینجا بزرگ نیست، عظیمه! ۵۰۰ هزار مترمربع زیربنا داره و بزرگترین مجتمع اداری تجاری ایرانه. اینجا همه چی داره: ۶ سالن سینما داره، ۲۵۰۰ واحد تجاری توش هست، شهربازی خیلی بزرگی داره، استخر، رستوران، هتل پنج ستاره و کلی چیزای دیگه توی این متجمع هست که خب، واقعن باید یه بار رفت و توش چرخید.

آدرس: ابتدای شهرک صدرا

مجتمع زیتون فارس

اینجا هم جای قشنگیه. ۱۲ طبقه‌س و معماری جالبی داره. یک طبقه‌ش سالن سینمای سه‌بعدیه، یک طبقه‌ش شهربازیه، یک طبقه‌ش رستوران و کافی‌شاپه، ۴۰۰ تا واحد تجاری داره، پارکینگ جادار و بزرگی داره و محوطه‌ی سبز و خوش‌آب‌وهوایی هم داره که برای وقت گذروندن جای خوبیه. دسترسی مناسبی هم داره و به خط ۲ مترو نزدیکه.

آدرس: چهارراه پارامونت

کلم پلو شیرازی

شاید بارها و بارها نام این غذا را شنیده و از خوردن آن لذت برده باشید، این غذا از کلم قمری، برنج، پیاز، گوشت چرخ‌کرده، آرد نخودچی و سبزی (شوید، تره، ریحان و ترخون) پخته می‌شود. معمولا این غذا با ماست و یا سبزی خوردن سرو میشود. وجود مواد مختلف مغذی به این غذا ارزش خوراکی بسیار زیادی داده است.

شکر پلو

شاید نمیدانستید که مردم شیراز علاقه فراوانی به غذاهای شیرین دارند. هنگام نوشتن این مقاله تعدادی از این غذاهای شیرین و خوشمزه مهمان ما شدند تا شانس حضور در سفره ی شما در اولین سفرتان به شیراز را پیدا کنند. شکرپلو نیز یکی از این غذاهاست. در این غذا از برنج، شکر، زعفران، مغز پسته و بادام و خلال پوست نارنگی استفاده می‌شود. شاید یکی از لذیذترین غذاهای شیرین شیراز، این غذا باشد.

شیرازی پلو

گل سرسبد غذاهای شیرازی! این غذای محبوب و دوست داشتنی شیرازی ها قطعا شمارا به جمع کثیر هوادارانش اضافه خواهد کرد، میتوان گفت تنها غذایی است که مسافران شیراز را وادار میکند حتما به یکی از رستوران های این شهر سری بزنند. این غذای دوست داشتنی از برنج، مرغ، بادمجان، زعفران دم‌کرده، ماست، زرشک و نمک و فلفل تهیه می‌شود. شکل زیبای غذا و عطر و بوی دلربای آن شاید باعث شود که رژیم خود را بشکنید و کمی ناپرهیزی کنید. تلفیق زعفران اعلای ایرانی و زرشک ترش در کنار دیگر محتویات، فستیوالی از مزه و طعم در دهان شما به راه خواهد انداخت.

کوفته هلو شیرازی

شاید شباهت نام این غذا به کوفته تبریزی شما را به اشتباه بیندازد، این خوشمزه شیرازی را تنها در رستوران های شیراز میتوانید میل کنید و از آن لذت ببرید. گوشت چرخ‌کرده، آرد نخودچی، تخم‌مرغ، پیاز، هویج یا نرگسی مواد اولیه این غذا را تشکیل می‌دهند. این ترکیب شگفت انگیز که بوی معطر آن قطعا شمارا مجذوب میکند را مخلوط کرده و به اندازه یک هلو ازآن جدا میکنند و آن را به وسیله کشمش و مقداری پیازداغ شکم پر میکنند. سپس آنها را سرخ کرده و با سبزیجات تزیین میکنند. تبریک !! غذای لذیذ شیرازی شما آماده میل کردن است.

آش ماست

آش ها پای ثابت غذاهای ایرانی هستند. بعضی از این آش ها مشترک و برخی مخصوص و بومی نقاط خاصی از کشور هستند. طبخ آش را معمولا آشپزان کارکشته که در به وجود آوردن طعم و عطر این خوراک لذیذ ایرانی مهارت دارند به عهده میگیرند. شاید بتوان آش ماست را یکی از جالبترین آش های ایرانی دانست که متعلق به فرهنگ و ذائقه شیرازی ها میباشد. این آش به دلیل طعم بسیار لذیذ و عطر مدهوش کننده در سراسر کشور طرفدارانی بسیاری دارد، اما آیا کسی میتواند منکر آن شد که تناول این آش لذیذ در شیراز در حالیکه بوی نارنج بینی را نوازش میدهد و طعم غذا را بهتر میفهماند لذتی دو چندان به شما خواهد داد؟ این آش لذیذ و دوست داشتنی را با استفاده از ماست، سبزی آش (ترخان و شوید)، پیاز، لپه، برنج، ماست غلیظ، نمک، فلفل سیاه، زردچوبه و گوشت تهیه می‌کنند. سبکی ای غذا باعث شده است که در ماه رمضان به عنوان افطاری و در بقیه ماه ها به عنوان دسر نیز استفاده شود.